دکتر آلیس خاچیان، مجری طرح تحقیقاتی با عنوان "سیستم پشتیبانی تصمیم برای فهرست بندی پرستاران بر اساس الگوریتم تولید ستون: مطالعه موردی بخش مردان بیمارستان شفا یحیائیان" در گفتگویی با روابط عمومی دانشگاه به تشریح این طرح پرداخت.  

-

با تشکر از حضور در این مصاحبه لطفا خودتان را معرفی کرده و سوابق علمی، پژوهشی، اجرایی و عملی خود و فعالیت‌های مرتبط با این پژوهش را بیان کنید:

دکتر آلیس خاچیان هستم عضو هیئت علمی و دانشیار دانشکده پرستاری و مامایی با سابقه ۲۵ سال. در حال حاضر مدیر گروه پرستاری داخلی جراحی دانشکده هستم و سابقه همکاری با مرکز مطالعات و توسعه آموزش دانشگاه و مدیر آموزش مداوم دانشکده را داشته ام. پژوهش‌های متعددی داشته ام و یکی از آنها ارائه مدل مدیریت تغییر در دانشکده‌های پرستاری و مامایی بوده است. طرح‌های تحقیقاتی، پایان نامه و رساله‌های زیادی را کار کرده ام که در زمینه مراقبت و آموزش به بیمار به روش‌های مختلف و از طریق طراحی اپلیکیشن‌ها بوده است. همچنین همکار من در این پژوهش مهندس مهرداد سارانی از دانشگاه علم و صنعت بودند که دانش آموخته کارشناسی ارشد مهندسی صنایع هستند.

_ دلیل اصلی شما برای انتخاب این طرح تحقیقاتی و پژوهش چه بود و چه کسانی در این تحقیق یاری دهنده شما بودند؟

امروزه از دغدغه‌های اصلی هر سازمانی، نیروی انسانی آن سازمان است که این موضوع در مراکز درمانی و دانشگاه‌های علوم پزشکی پررنگ تر شده است. در این میان کادر درمان و به خصوص نیروی پرستاری بخش اعظمی از نیروی انسانی را شامل می‌شود که نقش به‌سزایی را در ارائه خدمات درمانی دارد. از طرف دیگر کمبود پرستار در مراکز درمانی منجر به احساس نیاز به توجه بیشتر در این حیطه شده است که در صورت نبود پاسخگویی صحیح مشکلات بزرگی را در آینده نه چندان دور در کشور خواهیم داشت.

تحقیق صورت گرفته با محوریت افزایش رضایت و کاهش فشارکاری پرستاران از طریق بهبود برنامه ریزی شیفت‌های کاری آنان در بیمارستان است. این موضوع یک تحقیق بین رشته ای مابین پرستاری و مهندسی صنایع است که مهندس مهرداد سارانی با دیدگاه‌های متفاوت خود در این تحقیق ما را یاری کرد و شروعی برای دیگر پژوهش‌های بین رشته ای شده است.

_ پژوهش تان را معرفی کرده و با معرفی ویژگی و نوآوری های آن در خصوص موضوعات و محورهای آن شرح دهید:

پژوهش صورت گرفته با هدف بهبود برنامه ریزی شیفت‌های پرستاری است که در دو مرحله  انجام شده است. در ابتدا تحلیل و یکپارچه سازی قوانین برنامه ریزی پرستاری در بیمارستان بوده و سپس ایجاد الگوریتم های هوشمند بهینه سازی برای ایجاد برنامه‌های کاری ماهانه پرستاران بدون نیاز به شخص برنامه ریز در بیمارستان بوده است. در مرحله نخست از طریق صحبت با افراد مسئول برنامه ریزی کاری پرستاران در بیمارستان شفا اطلاعات مربوط به قوانین و مقررات جمع آوری شد و سپس الگوریتم مربوطه ایجاد شد. الگوریتم به طور مرتب طی نشست‌هایی با سوپروایزرها و سرپرستاران بیمارستان محک زده شد و ایرادات برطرف شده است.

در نهایت پس از تدوین کامل الگوریتم و وارد کردن اطلاعات یک بخش به عنوان پایلوت برنامه ریزی انجام شده از سوی الگوریتم منجر به کاهش زمان برنامه ریزی و به دنبال آن کاهش اتلاف نیروی مدیریتی بیمارستان شد. برنامه ریزی انجام شده از سوی الگوریتم مربوطه با برنامه ریزی انجام شده از طرف سرپرستار بخش مقایسه شد و کاهش زمان برنامه ریزی و کاهش اتلاف نیروی انسانی اثبات شد. از طرف دیگر چون خواسته های پرستاران در برنامه کاری در نظر گرفته شده بود موجب افزایش رضایت کاری و کاهش فشار کاری آنان شد.

همچنین به هرحال این یک موضوع بین رشته ای پرستاری و مهندسی صنایع است اما پژوهش های صورت گرفته در دانشگاه‌های فنی مهندسی تنها به صورت تئوری مطرح شده است و تا به حال این موضوع به صورت کاربردی پیاده سازی و اجرا نشده است. این پژوهش برای نخستین‌بار با درنظر گرفتن تمام قوانین برنامه ریزی بیمارستان و وزارت بهداشت اجرا و پیاده سازی شد.

_ آیا این پژوهش به مرحله اجرا و یا بهره برداری درآمده است؟

این پژوهش در بیمارستان شفا یحیائیان به صورت پایلوت در زمان محدود طی چند ماه اجرا شده است و الگوریتم‌های نوشته شده توانایی چشمگیری در برنامه ریزی هوشمند پرستاری از خود نشان دادند. اما به منظور اجرا در تمام بیمارستان‌ها و بخش‌های درمانی دانشگاه علوم پزشکی ایران نیازمند طراحی نرم افزار یکپارچه است که این گام بعدی در قالب طرح تحقیقاتی آینده است. همچنین امکان ارائه نتایج به مسئولین دانشگاه و وزارت بهداشت نیز وجود دارد.

_ این طرح پژوهشی چه گره ای از مشکلات مردم باز خواهد کرد؟

جامعه مورد نظر پرستاران بیمارستان‌ها و برنامه ریزان شیفت‌های کاری ماهانه آنان در بیمارستان‌ها هستند. استفاده از این الگوریتم زمان برنامه ریزی را برای برنامه ریزان کاهش می‌دهد که در نتیجه پرستاران قادر خواهند بود زمان بیشتری را در اختیار مراجعه کنندگان بیمارستان‌ها قرار دهند، همچنین خستگی ناشی از برنامه ریزی سنتی شیفت‌های کاری پرستاران را نخواهند داشت.

از نتایج دیگر این نوع برنامه ریزی افزایش رضایت پرستاران است؛ چون الگوریتم مورد نظر حداکثر دقت را در ثبت برنامه درخواستی پرستاران و اعمال آن در برنامه ریزی ماهانه خواهد کرد که همین مسئله رضایت بیشتر پرستاران را به دنبال خواهد داشت.

_ انتظار شما از مسئولین و متولیان امور پژوهشی در زمینه حمایت و یا توسعه فعالیت‌های مشابه چیست و چه راهکارهایی را پیشنهاد می‌کنید؟

ماهیت طرح تحقیقاتی اجرا شده و دیگر طرح‌های آینده به صورت کاربردی و اجرایی است و هدف اصلی این طرح‌ها صرفا برای تولید و افزایش مقاله نیست. از اهداف اصلی این طرح که می‌توان از آن یاد کرد بهبود فرآیندها و ارائه راهکارهایی برای حل مسائل موجود با درنظر داشتن بهبود کیفیت و هزینه درمان است. از این رو اجرای این طرح‌ها نیاز حیاتی به پشتیبانی دانشگاه‌های علوم پزشکی دارد. پشتیبانی از چنین طرح‌هایی لزوما به صورت مالی و هزینه ای نیست چرا که منابع دانشگاه بیش از این است. این پشتیبانی‌ها می‌تواند حتی سرعت بخشیدن به فرآیند اداری و یا معرفی و استفاده از طرح‌های تحقیقاتی در مراکز تابع دانشگاه باشد. در واقع دانشگاه‌های علوم پزشکی و مسئولین مربوطه باید شرایطی را فراهم کنند تا پژوهشگران بتوانند در این مسیر گام بردارند و سعی بر برطرف کردن مشکلات موجود کنند.

_ اگر توضیح دیگری درخصوص برنامه‌های جاری، آینده و اهداف تان دارید در خاتمه این گفت‌وگو بفرمایید:

این طرح یک گام برای شروع موضوعات بین رشته ای در بیمارستان‌ها است. موضوعات مهندسی که تاکنون در بیمارستان‌های این کشور اجرا و پیاده سازی نشده و با وجود آنان می‌توان تاثیر به سزایی در بهبود مدیریت و ارائه راهکارهایی برای حل مسائل موجود دانست. در ادامه این طرح یک سیستم یکپارچه مدیریت پرستاری ارائه خواهد شد که نه تنها برنامه ریزی‌های پرسنل بیمارستان‌ها را اجرا خواهد کرد بلکه توانایی گزارش دهی‌های برخط و تحلیل‌های مدیریتی را برای مسئولین امر دانشگاه فراهم می‌کند.

این طرح در حال حاضر در مسیر بسط پیدا کردن به سمت برنامه ریزی در اتاق عمل است. از دیگر طرح‌های در دست اقدام، ایجاد سیستم‌های مراقبت در منزل، در بیمارستان‌ها و تداوم درمان است و نیز بهبود فرآیند عملیاتی بیمارستان‌ها برای کاهش زمان، هزینه و افزایش کیفیت خدمات از دیگر برنامه‌های آتی است که با تلفیق رشته مهندسی صنایع ارائه خواهد شد. همچنین بر خود واجب می‌دانم که از مدیر پرستاری دانشگاه و مسئولین بیمارستان‌های شفایحیائیان و هاشمی نژاد برای همکاری با پژوهشگران تشکر کنم.

-

(مشاهده پیام ترجمان دانش در پایگاه نتایج پژوهش های سلامت کشور)