دکتر فرزاد شیدفر مجری طرح تحقیقاتی با عنوان "مقایسه مصرف روغن بزرک و روغن آفتابگردان بر پروفایل لیپیدی سرم در بزرگسالان: یک مرور نظام مند و متاآنالیز از مطالعات کارآزمایی بالینی" در گفتگویی با روابط عمومی دانشگاه به تشریح این طرح پرداخت. 

-

اینجانب فرزاد شیدفر استاد گروه تغذیه دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی ایران هستم.

با توجه به افزایش بیماری‌های مزمن غیر واگیر مانند بیماری‌های قلبی عروقی، دیابت و سرطان، نقش تغذیه در پیشگیری و درمان این بیماری‌ها اهمیت زیادی یافته است. یکی از مهم ترین اجزای تغذیه در این مورد، وضعیت مصرف چربی‌ها و نوع چربی مصرفی است و در واقع نوع و مقدار چربی مصرفی نقش مهمی در پیشگیری از بیماری‌های قلبی عروقی به عنوان مهمترین عامل مرگ و میر در کشور را دارد، به همین دلیل برای بررسی ارتباط مصرف نوع چربی با چربی‌های خون، بنده با همکاری دو نفر از دانش آموختگان کارشناسی ارشد علوم تغذیه و دکترای تخصصی (PhD) علوم تغذیه، این پژوهش را انجام دادیم.

چربی‌های اشباع از مهمترین عوامل افزایش دهنده چربی‌های نامطلوب خون یا همان LDL کلسترول هستند و در واقع LDL کلسترول مهمترین جزو چربی‌های خون در ایجاد اختلالات عروقی و بیماری‌های کرونر قلب و مرگ و میر ناشی از این بیماری‌ها است، از طرف مقابل چربی‌های غیر اشباع که به طور عمده منشاء گیاهی دارند به‌دلیل کاهش LDL کلسترول خون، می‌توانند در پیشگیری و حتی درمان بیماری‌های کرونر قلب و اختلالات چربی خون، اهمیت زیادی داشته باشند. در بین چربی‌های غیر اشباع نیز به‌دلیل تفاوت در نوع و ساختار اسیدهای چرب، اهمیت در کاهش لیپیدهای نامطلوب خون متفاوت است.

براین اساس روغن بزرک (روغن کتان) یکی از انواع چربی‌های گیاهی است که حاوی مقدار زیادی اسیدهای چرب غیر اشباع است اما تفاوت آن با روغن آفتابگردان که خود حاوی مقادیر زیادی اسیدهای چرب غیر اشباع است در آن است که روغن بزرک از لحاظ دارا بودن اسیدهای چرب امگا 3 که جزو مهمترین اسیدهای چرب غیر اشباع است منحصر به فرد است، در صورتی‌که روغن آفتابگردان اگرچه مقدار زیادی اسید چرب غیر اشباع دارد ولی حاوی اسید چرب امگا 3 نیست.

اسیدهای چرب امگا 3 نقش مهمی در کاهش خطرات بیماری‌های قلبی عروقی و به اصلاح وضعیت هیپرلیپیدمی در بیماران دارد که این موضوع تاکنون مورد بررسی جامع قرار نگرفته است. در این طرح تحقیقاتی تمام مطالعات کارآزمایی بالینی که در آن اثرات روغن آفتابگردان یا روغن برزک بر وضعیت لیپیدهای خون بررسی شده است را مورد تحلیل قرار داده و با استفاده از مقایسه این دو روغن، تحلیل آماری مربوطه را انجام داده است و در واقع مطالعات مروری متاآنالیز بر روی تمام کار آزمایی‌های بالینی مربوط به اثر این دو روغن بر چربی‌های خون انجام شد.

بله این پژوهش انجام شده و گزارش نهایی آن برای معاونت پژوهشی دانشگاه ارسال شده است.

اگرچه ما در این طرح پژوهشی در مورد مقایسه اثرات روغن آفتاب‌گردان و روغن بزرک، اثرات معنی دار آماری یافت نکردیم و  این دو نوع روغن از لحاظ تاثیر بر وضعیت لیپیدهای خون تفاوتی نداشتند ولی به نظر می‌رسد کافی نبودن مطالعات کارآزمایی بالینی در این زمینه و نقص‌های متودولوژیک مطالعات انجام شده، لزوم بررسی‌ها و مطالعات کارآزمایی بالینی بیشتر در این زمینه را ایجاد می‌کند و این می‌تواند در ارتقای سلامت جامعه و پیشگیری از بیماری‌ها و تقلیل هزینه‌های درمان نقش به‌سزایی داشته باشند.

از طرح‌های پژوهشی در زمینه اثرات روغن‌ها در پیشگیری و درمان بیماری‌های قلبی عروقی و ارتقای سلامت جامعه حمایت بیشتری شود.

-

(مشاهده پیام پژوهش در پایگاه نتایج پژوهش های سلامت کشور)