خانم دکتر نرجس خلیلی مجری طرح تحقیقاتی با عنوان "ارزیابی مهارت تفکر نقادانه دانشجویان پزشکی عمومی دانشگاه علوم پزشکی ایران طی سال تحصیلی 1401-1402 " در گفتگویی به تشریح این طرح پرداخت.

1- با تشکر از حضور در این مصاحبه، لطفا خودتان را معرفی کرده و سوابق علمی، پژوهشی، اجرایی و عملی خود و فعالیت های مرتبط با این پژوهش را بیان کنید:

دکتر نرجس خلیلی هستم. استادیار گروه پزشکی اجتماعی و خانواده دانشگاه علوم پزشکی ایران. به طور جدی از سال 89 وارد حیطه پژوهش و تحقیقات شدم و در زمینه های گوناگون مثل سلامت زنان، سلامت نوزادان، اعتیاد و ... پروژه های تحقیقاتی مختلفی را در سطح ملی و بین المللی انجام داده ام. در حال حاضر معاون آموزشی گروه و عضو شورای پژوهشی دانشکده پزشکی و عضو شورای مرکز تحقیقات طب پیشگیری و سلامت جمعیت هستم.

2-دلیل اصلی شما برای انتخاب این طرح تحقیقاتی چه بود و چه کسانی در این پژوهش یاری دهنده شما بودند؟

 از سال 96 تدریس مباحثی از آداب پزشکی را بر عهده دارم، یکی از مباحث آداب، تفکر نقاد بود، که در این زمینه مطالعاتی را انجام دادم و به این موضوع علاقمند شدم. تصمیم گرفتم پروژه ای را برای سنجش تفکر نقاد در بین دانشجویان پزشکی طراحی کنم. شایان ذکر این پروژه منتج از پایان نامه آقای دکتر آریا شیرانی بود که به راهنمایی اینجانب انجام شد. خانم دکتر ارغوان حاج شیخ الاسلامی هم که از اساتید گروه هستن در این زمینه به ما کمک کردند.

3-پژوهش تان را معرفی کرده و با معرفی ویژگی ها و نوآوری های آن در خصوص موضوعات و محورهای آن شرح دهید:

در این پژوهش که به صورت مقطعی انجام شده 142 نفر از دانشجویان مقطع پزشکی عمومی با روش نمونه گیری در دسترس برای این کار انتخاب شدند. برای سنجش مهارت های تفکر نقادانه، از  نسخه فارسی پرسشنامه تفکر نقادانه کالیفرنیا فرم ب (CCTST B) استفاده شد. میانگین امتیاز کسب شده توسط دانشجویان 17.17 بود. پژوهش ما نشان دهنده میانگین قابل قبول و عدم وجود تفاوت در مهارت های تفکر نقادانه در میان مقاطع مختلف دانشجویان پزشکی عمومی بود.

فرایند تفکر نقادانه شامل جمع آوری اطلاعات مناسب، ارزیابی دقیق اطلاعات و در نهایت استفاده از آنها در جهت رسیدن به نتیجه مطلوب است. در قرن ۲۱ ام هدف اصلی تحصیلات عالی تنها به دست آوردن اطلاعات بیشتر نیست بلکه تقویت توانایی حل مسئله و تفکر نقادانه یکی از اولویت های مهم هر سیستم آموزشی است. تفکر نقادانه در آنالیز و به کارگیری اطلاعات یاد گرفته شده به هر دانشجویی یاری می دهد مضافا امروزه ثابت شده است که مهارت تفکر نقادانه با موفقیت حرفه ای دانشجویان پزشکی در ارتباط است. در گزارشات دانشکده های پزشکی معتبر ذکر شده است که تفکر نقادانه باید به عنوان یک مهارت در خور، پرورش داده شده و ارزیابی شود. علی رغم میل وافر دانشکده های پزشکی به پرورش مهارت تفکر نقادانه در بین دانشجویان پزشکی، شواهد حاکی از آن است سنجش تفکر نقادانه با چالش های جدی روبروست.

4-آیا این پژوهش به مرحله اجرا و بهره برداری رسیده است؟

خیر

5- این طرح پژوهشی چه گره ای از مشکلات مردم باز خواهد کرد؟

مهارت تفکر نقادانه در تصمیم گیری حرفه ای، تفسیر اطلاعات، استدلال، خلاقیت و در نهایت یافتن بهترین راه حل در دانشجویان پزشکی نقش مهمی دارد. بنابراین ضرورت پرورش مهارت تفکر نقادانه در ارائه و ارتقا خدمات پزشکی به مردم انکار ناپذیر خواهد بود.

6- انتظار شما از مسئولین و متولیان امور پژوهشی در زمینه حمایت و یا توسعه فعالیت های مشابه چیست و چه راهکارهایی پیشنهاد می کنید؟

متاسفانه بودجه هایی که برای پژوهش ها و پروژه های تحقیقاتی در نظر گرفته می شوند بسیار ناچیز است. در بسیاری از مواقع پژوهشگر به ناچار مجبور است از جیب خود هزینه کند.

مساله بعدی دسترسی به منابع به روز و کارامد دنیاست. در سال های اخیر دسترسی به مقالات و پژوهش های به روز بسیار سخت شده و مسئولین در این زمینه حتما باید راهکار اساسی ارائه دهند و گرنه متاسفانه آینده پژوهش با این سطح از امکانات، چندان امیدوار کننده نیست.

7- اگر توضیح دیگری درخصوص برنامه های جاری، آینده و اهداف تان دارید در خاتمه این گفتگو بفرمایید: 

فعلا در حال کار بر روی یک پروژه به درخواست WHO هستم.