1- با تشکر از حضور در این مصاحبه، لطفا خودتان را معرفی کرده و سوابق علمی، پژوهشی، اجرایی و عملی خود و فعالیت های مرتبط با این پژوهش را بیان کنید:

با سلام و احترام،

«ابتدا مایلم از شما و تیم محترم برنامه برای دعوت به این مصاحبه و فراهم کردن فرصت معرفی این پژوهش سپاسگزاری کنم»

اینجانب دکتر احسان گروسی، متخصص ارگونومی، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران و مدیرعامل شرکت ارگوکیت هستم. در حوزه مهندسی عوامل انسانی و سلامت دیجیتال مشغول فعالیت می‌باشم.

زمینه تخصصی و پژوهشی من بر طراحی ابزارهای ارگونومیک مرتبط با سلامت و توسعه راهکارهای دیجیتال است. تاکنون در پروژه‌های متعددی در حوزه سلامت پرستاران، آموزش بالینی، و کاربرد فناوری در سلامت پرستاران و سایر قشرهای جامعه مشارکت داشته‌ام.

در این پژوهش خاص، مسئولیت طراحی مفهومی، مدیریت فرآیند تحقیق، طراحی نمادها بر پایه اصول ارگونومی شناختی، و نظارت بر اجرای فاز میدانی شبیه ‌سازی بالینی را برعهده داشتم. همچنین توسعه اپلیکیشن و انطباق آن با استانداردهای بین‌المللی ISO و سنجش تأثیر آن بر عملکرد آموزشی و بالینی، بخش مهمی از فعالیت‌های من در این پروژه بود.

امید دارم که این تجربه بتواند سهمی هرچند کوچک در بهبود کیفیت آموزش و مراقبت از بیماران در کشور داشته باشد.

2- دلیل اصلی شما برای انتخاب این طرح تحقیقاتی چه بود و چه کسانی در این پژوهش یاری دهنده شما بودند؟

دلیل اصلی انتخاب این موضوع، خلأ بزرگی بود که سال‌هاست در ارزیابی هوشیاری بیماران به‌ویژه در بخش‌های مراقبت ویژه دیده می‌شود. با وجود اینکه مقیاس کمای گلاسکو (GCS) ابزار استانداردی در دنیا محسوب می‌شود، اما در عمل هنوز با چالش‌هایی مانند اختلاف نظر بین ارزیابان، اهمیت ارزیابی سریع، محدودیت زمانی و پیچیدگی درک هر زیر مقیاس مواجه است. ایده ما این بود که با استفاده از طراحی تصویری و ارگونومی شناختی، یک ابزار ساده اما علمی و کارآمد بسازیم تا بتواند این مشکلات را در بستر بالینی کاهش دهد.

در انجام این پروژه، همراهی پزشکان و پرستاران دانشگاه علوم پزشکی ایران، متخصصان ارگونومی شناختی، متخصص برنامه نویسی، دانشجوی رشته ارگونومی و همچنین همکاری دلسوزانه‌ی و پرستاران ICU بیمارستان های شهدای هفتم تیر و حضرت رسول اکرم در مراحل آزمون و ارزیابی، نقشی کلیدی ایفا کرد. بدون حمایت و دانش جمعی این تیم، طراحی چنین ابزاری ممکن نبود. این پروژه با همکاری خانم مرضیه قاسمیان دانشجوی کارشناسی ارشد تکمیل گردید.

3- پژوهش تان را معرفی کرده و با معرفی ویژگی ها و نوآوری های آن در خصوص موضوعات و محورهای آن شرح دهید:

این پژوهش در دو فاز انجام شد: ابتدا طراحی و اعتبارسنجی ۱۵ نماد استاندارد بر اساس زیرمقیاس‌های  GCS و سنجش میزان درک توسط 53 نفر از دانشجویان پرستاری بود، و سپس توسعه و ارزیابی یک اپلیکیشن لمسی با رابط بصری برای ارزیابی سطح هوشیاری بیماران. ما از استانداردهای بین‌المللی   ISO  برای سنجش درک‌پذیری و شباهت معنایی نمادها استفاده کردیم، و عملکرد اپلیکیشن را در شبیه‌سازی‌های بالینی با مشارکت ۱۶۹ پرستار و دانشجو بررسی نمودیم.

نوآوری اصلی این پروژه در سه محور است:

1. استفاده از زبان تصویری به جای متن،
2. طراحی رابط کاربری شناخت‌محور با هدف کاهش بار کار ذهنی،
3. تبدیل فرآیند ارزیابی از یک کار ذهنی سنگین به یک تجربه شهودی و سریع.

این ابزار نه جایگزین GCS، بلکه یک پل تصویری برای استفاده بهتر و دقیق‌تر از آن است.

4- آیا این پژوهش به مرحله اجرا و بهره برداری رسیده است؟

بله، این ابزار به مرحله بهره‌برداری شبیه‌سازی رسیده و در دو بیمارستان تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی ایران در تهران به صورت آزمایشی مورد استفاده قرار گرفته است. گام بعدی ما توسعه این اپ برای زبان‌ها و فرهنگ‌های دیگر است تا بتوان آن را به عنوان یک ابزار جهانی معرفی کرد.

5- این طرح پژوهشی چه گره ای از مشکلات مردم باز خواهد کرد؟

در نگاه اول، این ابزار شاید تخصصی به‌نظر برسد، اما در واقع، به‌طور مستقیم با جان بیماران و کیفیت مراقبت‌های اورژانسی و مراقبت ویژه در ارتباط است. ارزیابی دقیق سطح هوشیاری می‌تواند تفاوت بین درمان دقیق و به‌موقع یا تأخیر در رسیدگی را رقم بزند. ابزار ما با ساده‌سازی فرآیند ارزیابی، امکان تصمیم‌گیری سریع‌تر، دقیق‌تر و با اطمینان بیشتر را برای کادر درمان فراهم می‌سازد و این یعنی نجات جان بیشتر، به‌ویژه در مواردی مثل ترومای مغزی، سکته یا وضعیت‌های بحرانی مشابه.

یکی از مهم‌ترین دستاوردهای این پژوهش، کاربرد آموزشی آن برای دانشجویان پرستاری است. ما در این پروژه به‌وضوح دیدیم که دانشجویانی که با اپلیکیشن کار کردند، بدون نیاز به آموزش قبلی، عملکردی در سطح پرستاران باتجربه در ICU داشتند. این مسئله نشان می‌دهد که ابزار نه‌ فقط برای بالین، بلکه برای آموزش نیز ارزش فراوانی دارد.

6- انتظار شما از مسئولین و متولیان امور پژوهشی در زمینه حمایت و یا توسعه فعالیت های مشابه چیست و چه راهکارهایی پیشنهاد می کنید؟

ما انتظار داریم متولیان حوزه سلامت دیجیتال و آموزش علوم پزشکی، نگاهی راهبردی‌تر به طراحی شناختی و استفاده از ابزارهای کمک عملکردی داشته باشند. مهم‌ترین حمایت، فراهم‌سازی زیرساخت‌های لازم برای ورود رسمی این نوع ابزارها به پروتکل‌های آموزشی و بالینی است.

همچنین پیشنهاد می‌کنم که فرایندهای اعتباربخشی برای اپلیکیشن‌های سلامت با مشارکت پژوهشگران، اساتید و طراحان بالینی بازنگری شوند تا نوآوری‌های داخلی بتوانند با سهولت بیشتری مسیر توسعه و تأیید بالینی را طی کنند.

7- اگر توضیح دیگری درخصوص برنامه های جاری، آینده و اهداف تان دارید در خاتمه این گفتگو بفرمایید: 

در آینده نزدیک، قصد داریم این اپلیکیشن را به‌عنوان یک ابزار آموزشی در دانشکده‌های پرستاری و بیمارستان‌های سراسر کشور گسترش دهیم تا آموزش مقیاس هوشیاری GCS برای دانشجویان و کادر درمان، ساده‌تر و کاربردی‌تر شود. همچنین، در حال توسعه نسخه‌ای بین‌المللی از این اپ هستیم که بتواند به‌عنوان یک افزونه‌ی هوشمند به سامانه‌های پرونده الکترونیک سلامت متصل شده و ارزیابی سطح هوشیاری را به‌شکل یکپارچه در فرایند ثبت اطلاعات بالینی ادغام کند.

در همین راستا، مذاکراتی را برای اجرای پروژه‌های مشترک بین‌المللی آغاز خواهیم تا این ابزار با فرهنگ‌ها و زبان‌های بصری گوناگون تطبیق داده شود. همچنین، گسترش طراحی ابزارهای تصویری مشابه در حوزه‌هایی چون ارزیابی درد، تشخیص سریع سکته مغزی، و غربالگری شناختی نیز در دستور کار آینده ما قرار دارد.

هدف نهایی ما، تبدیل «زبان تصویری» به یک استاندارد جهانی در کنار زبان نوشتاری در مراقبت‌های بحرانی است. زبانی ساده، سریع و قابل‌درک برای تمامی اعضای تیم درمان، در هر شرایط و در هر نقطه‌ای از جهان.

فایل صوتی مصاحبه را از اینجا دریافت نمایید