دکتر سید محمد امین حرمشاهی مجری طرح تحقیقاتی با عنوان "طراحی و تولید بیوراکتور هوشمند با هدف سلول زدایی و سلول دار کردن بافت های مهندسی شده" در گفتگویی با روابط عمومی دانشگاه به تشریح این طرح پرداخت.

-

با تشکر از حضور در این مصاحبه لطفا خودتان را معرفی کرده و سوابق علمی، پژوهشی، اجرایی و عملی خود و فعالیت‌های مرتبط با این پژوهش را بیان فرمایید:

سید محمد امین حرمشاهی هستم و در حال حاضر به عنوان عضو هیئت علمی و معاون آموزشی گروه مهندسی بافت و علوم سلولی کاربردی دانشگاه علوم پزشکی ایران انجام وظیفه می‌کنم. در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد در رشته زیست شناسی عمومی و تکوین و جنین شناسی و در مقطع دکتری در رشته مهندسی بافت تحصیل کردم. مطالعات بنده عمدتا در زمینه استفاده از سلول های بنیادی در مهندسی بافت و پزشکی بازساختی بوده است.

دلیل اصلی شما برای انتخاب این طرح تحقیقاتی و پژوهش چه بود و چه کسانی در این تحقیق یاری دهنده شما بودند؟

بافت های سلول زدایی شده به دلیل حفظ ساختار طبیعی بافت و دارا بودن مولکول های ارزشمند زیستی از مهم ترین منابع برای تولید داربست های مهندسی بافت و از امیدبخش ترین حوزه های مطالعاتی برای دستیابی به جایگزین های بافتی هستند. حذف موفق سلول ها به نحوی که ساختار طبیعی بافت و مولکول های ارزشمند درون آن با کمترین تغییرات ممکن حفظ شوند موضوع پر چالشی است که همواره مورد توجه محققین قرار داشته است. از طرف دیگر بازنشانی سلول ها روی بافت سلول زدایی شده موضوع مهم دیگری است که انجام موفق آن ضامن دستیابی به نتیجه مورد انتظار است. بنابراین در پی تولید دستگاهی بودیم که این مشکلات را به حداقل برساند. موفقیت این پروژه البته مدیون و مرهون زحمات دکتر سید علی شیرانی است که بیشترین نقش را در به ثمر رسیدن این پروژه داشتند.

لطفا پژوهش تان را معرفی کرده و با معرفی ویژگی و نوآوری های آن در خصوص موضوعات و محورهای آن شرح دهید:

سلول زدایی از بافت ها و بازنشانی سلول ها روی بافت های سلول زدایی شده روش های سخت و زمانبری هستند و به دلیل اینکه بسیار به مهارت و تجربه کاربر متکی هستند انجام آن ها و نیز تکرارپذیری این روش ها با مشکلاتی روبرو است. دستگاه هوشمندی که در طرح تحقیقاتی از سوی تیم ما ساخته شده است انجام هر دوی این پروسه ها را تسهیل کرده و مشکل عدم تکرارپذیری را به حداقل می‌رساند. همچنین امکان هدایت از راه دور دستگاه مزیتی است که به کاربر امکان می دهد از خارج آزمایشگاه پروسه را هدایت کند و در آن واحد فعالیت دیگری را نیز انجام دهد. این امر در شرکت های تولید کننده محصولات مهندسی بافت، هزینه نیروی انسانی را به شکل قابل توجهی کاهش داده و کیفیت محصولات را ارتقا می بخشد.

آیا این پژوهش به مرحله اجرا و یا بهره برداری درآمده است؟

دستگاه تولید شده تست‌های فنی را با موفقیت پشت سر گذاشته و پروسه ثبت احتراع آن در حال انجام است تا انشاالله به زودی به بازار مصرف معرفی شود. این دستگاه نمونه داخلی ندارد و در جهان نیز تا جایی که مطالعات ما نشان می‌دهد بیوراکتورهای تولید شده برای این منظور، قابلیت دستگاه ما را ندارند. بنابراین با تمرکز بر بازاریابی بین المللی و رفع برخی موانع می توان به ارزآوری این دستگاه امیدوار بود. البته چنانکه عرض شد برای ورود به بازارهای بین المللی موانعی وجود دارد که در حال برنامه ریزی برای رفع آن هستیم. در مجموع با توجه به قابلیت های دستگاه و کیفیتی که در تست های فنی از آن مشاهده کردیم کاملا به ورود آن به بازار بین المللی امیدواریم.

این طرح پژوهشی چه گره ای از مشکلات مردم باز خواهد کرد؟

با افزایش سن در جوامع مختلف نیاز به محصولات مهندسی بافت روز به روز بیشتر خواهد شد و به دنبال آن شاهد رشد شرکت های تولید کننده محصولات مهندسی بافت هستیم. دستگاه تولید شده در این طرح می تواند در شرکت های دانش بنیان تولید کننده محصولات بافت ساخته در تولید محصولات با کیفیت با هزینه کم بسیار موثر باشد و از این طریق قیمت تمام شده محصولات را کاهش دهد. از طرف دیگر محققینی که در زمینه سلول زدایی از بافت ها و بازنشانی سلول ها روی بافت مطالعه می کنند می توانند از این دستگاه استفاده کنند و کیفیت مطالعات خود را ارتقا دهند.

انتظار شما از مسئولین و متولیان امور پژوهشی در زمینه حمایت و یا توسعه فعالیت‌های مشابه چیست و چه راهکارهایی را پیشنهاد می‌کنید؟

به نظر می رسد یکی از مشکلات عمده در نظام پژوهشی ما مشخص نبودن اولویت های پژوهشی است که علیرغم اینکه تلاش های گوناگونی در این زمینه صورت گرفته همچنان در این زمینه با مشکل روبرو هستیم و بسیاری مطالعات به جای اینکه از یک الگو برای دستیابی به هدف پیروی کنند مشغول دوباره کاری هستند. یکی دیگر از مشکلات ما عدم اعتماد مصرف کنندگان داخلی به محصولات تولید داخل است. به نظر می رسد برگزاری جلسات مشترک بین تولید کنندگان و مصرف کنندگان با حمایت دانشگاه می تواند در این زمینه راهگشا باشد. 

اگر توضیح دیگری درخصوص برنامه‌های جاری، آینده و اهداف تان دارید در خاتمه این گفت‌وگو بفرمایید:

تیم ما در حال حاضر مشغول کار بر روی طراحی و تولید محصولات مشابه و دستگاه هایی با تکنولوژی و امکان بهره وری بالا است و انتظار داریم ظرف چند ماه آینده علاوه بر دستگاه سلول زدایی، محصولات دیگری را آماده عرضه به بازار مصرف کنیم. البته این بخشی از فعالیت های ما است و کار بر روی محصولات مهندسی بافت در زمینه ترمیم زخم های دیابتی و نیز محصولات آزمایشگاهی برای تسهیل مطالعات محققین داخل کشور از دیگر برنامه هایی است که با جدیت دنبال می کنیم.

-

(مشاهده پیام ترجمان دانش در پایگاه نتایج پژوهش های سلامت کشور)