تعیین و شناسایی نیاز به خدمات سلامت برآورده نشده و علل آن در بین ساکنین سکونتگاههای غیررسمی استان تهران
گفتگو با دکتر فرید عبادی قرد آذر درباره تعیین و شناسایی نیاز به خدمات سلامت برآورده نشده و علل آن در بین ساکنین سکونتگاه های غیررسمی استان تهران در سال 1403
.jpg)
آقای دکتر فرید عبادی قرد آذر مجری طرح تحقیقاتی با عنوان "تعیین و شناسایی نیاز به خدمات سلامت برآورده نشده و علل آن در بین ساکنین سکونتگاههای غیررسمی استان تهران در سال 1403" در گفتگویی به تشریح این طرح پرداخت.
- با تشکر از حضور در این مصاحبه، لطفا خودتان را معرفی کرده و سوابق علمی، پژوهشی، اجرایی و عملی خود و فعالیت های مرتبط با این پژوهش را بیان کنید:
من فربد عبادی فرد آذر هستم، رئیس مرکز تحقیقات ارتقای سلامت دانشگاه علوم پزشکی ایران. سالهاست در حوزه عدالت در سلامت، سیاستگذاری سلامت و پژوهشهای مرتبط با دسترسی مردم به خدمات بهداشتی فعالیت میکنم. در کنار فعالیتهای آموزشی و پژوهشی، مسئولیت هدایت مجموعهای از طرحهای ملی در حوزه سلامت را بر عهده داشتم که هدف مشترک همه آنها کاهش نابرابری و بهبود دسترسی گروههای محروم به خدمات درمانی بوده است.
پژوهشی که اکنون درباره آن صحبت میکنیم نیز ادامه همین مسیر است؛ مسیری که تلاش میکند صدای کسانی باشد که معمولاً صدایشان شنیده نمیشود.
------------------------------------------------------------------------------------
- دلیل اصلی شما برای انتخاب این طرح تحقیقاتی چه بود و چه کسانی در این پژوهش یاری دهنده شما بودند؟
سالها هنگام فعالیت در حوزه ارتقای سلامت، به مناطق حاشیهای استان تهران سر زدهام. همیشه یک سؤال ذهنم را مشغول کرده بود: چرا افرادی که بیشترین نیاز را به خدمات سلامت دارند، کمترین استفاده را میکنند؟
در کشور ما بیش از ۱۱ میلیون نفر در سکونتگاههای غیررسمی زندگی میکنند؛ اما دادههای دقیق از وضعیت سلامت این جمعیت کم بوده است. این خلأ اطلاعاتی، ما را بر آن داشت که پژوهشی مبتنی بر شواهد طراحی کنیم.
در این مسیر، همکاران ارزشمندم در مرکز تحقیقات، جناب آقای دکتر حسین صفری و مجری پژوهش، آقای دکتر مهدی هاشمپور، نقش مهمی داشتند. همچنین کارشناسان پایگاههای سلامت این مناطق، واقعاً سنگ تمام گذاشتند.
--------------------------------------------------------------------------------------
- پژوهش تان را معرفی کرده و با معرفی ویژگی ها و نوآوری های آن در خصوص موضوعات و محورهای آن شرح دهید:
این پژوهش برای اولینبار وضعیت نیازهای سلامتِ برآوردهنشده میان ساکنان سکونتگاههای غیررسمی استان تهران را با یک ابزار استاندارد ملی (UHS) و در یک نمونه بزرگ ۶۲۲ نفری بررسی کرده است.
ما فقط از مردم نپرسیدیم که «بیمار شدهاید یا نه؟»
بلکه پرسیدیم:
آیا احساس نیاز کردهاید؟ آیا به دنبال خدمات رفتهاید؟ آیا خدمات را دریافت کردهاید؟ و اگر نه، چرا؟
این زنجیره از «نیاز → تقاضا → دریافت خدمات» به ما کمک کرد بفهمیم مشکل در کدام حلقه اتفاق میافتد.
از مهمترین یافتهها این بود که بیشترین مانع مردم، موانع مالی و نداشتن بیمه مناسب است. بعد از آن، دوری مسیر، نبود امکانات محلی، و نگرانی از کیفیت خدمات در رتبههای بعدی قرار داشت.
این پژوهش همچنین نشان داد سالمندان، زنان، بیکاران و خانوادههای کمدرآمد بیشترین نیازهای برآوردهنشده را دارند. این نتایج در برنامهریزی سلامت استان تهران بسیار کلیدی است.
--------------------------------------------------------------------------------------
- آیا این پژوهش به مرحله اجرا و بهره برداری رسیده است؟
بله. نتایج اولیه این پژوهش در اختیار معاونتهای بهداشتی و حوزه سیاستگذاری وزارت بهداشت قرار گرفته و در حال حاضر برای برنامهریزی توسعه پایگاههای سلامت، گسترش پوشش بیمه پایه و تکمیلی و طراحی بستههای حمایتی ویژه مناطق حاشیهنشین استفاده میشود.
هدف ما این است که نتایج روی کاغذ نماند و به تصمیمات قابل لمس برای مردم تبدیل شود.
-------------------------------------------------------------------------------------
- این طرح پژوهشی چه گره ای از مشکلات مردم باز خواهد کرد؟
این پژوهش درواقع نقشهای روشن از وضعیت سلامت یکی از محرومترین گروههای جامعه ارائه میدهد. وقتی سیاستگذار دقیق بداند مردم چه خدماتی را لازم داشتهاند و چرا نتوانستهاند دریافت کنند، میتواند تصمیمات مؤثرتری بگیرد.
به زبان ساده، این طرح کمک میکند:
- خدمات سلامت به مناطق حاشیهای نزدیکتر شود.
- هزینهها و فرانشیز درمان کاهش یابد.
- پوشش بیمهای گروههای کمدرآمد بهتر شود.
- خدمات ضروری مثل دندانپزشکی، توانبخشی و خدمات سرپایی به این مناطق اضافه گردد.
در نهایت، مردم این مناطق بیمار میشوند اما درمان نمیشوند؛ این پژوهش قرار است فاصله میان نیاز و درمان را کم کند.
--------------------------------------------------------------------------------------
- انتظار شما از مسئولین و متولیان امور پژوهشی در زمینه حمایت و یا توسعه فعالیت های مشابه چیست و چه راهکارهایی پیشنهاد می کنید؟
بهعنوان کسی که سالها در حوزه عدالت سلامت کار کرده، میتوانم بگویم رسیدگی به سلامت ساکنان سکونتگاههای غیررسمی فقط با یک وزارتخانه حل نمیشود.
سه انتظار اصلی داریم:
- نخست، حمایت از پژوهشهای میدانی که مشکلات واقعی مردم را نشان میدهد.
- دوم، اختصاص بودجه مشخص برای سلامت مناطق حاشیهنشین، بهخصوص برای خدمات پایه و دندانپزشکی.
- سوم، ارتباط منظم پژوهش و سیاستگذاری تا نتایج تحقیقات تبدیل به اقدام عملی شود.
سلامت این مردم، سلامت کل شهر است. ما با یک جزیره جداگانه روبهرو نیستیم؛ با پیکره یک جامعه روبهرو هستیم.
--------------------------------------------------------------------------------------
- اگر توضیح دیگری درخصوص برنامه های جاری، آینده و اهداف تان دارید در خاتمه این گفتگو بفرمایید:
امیدوارم این پژوهش قدمی باشد برای اینکه هیچکس، صرفاً به دلیل محل زندگیاش، از خدمات سلامت محروم نشود.
ساکنان سکونتگاههای غیررسمی شاید در حاشیه شهر باشند، اما نباید در حاشیه سلامت قرار بگیرند.
برنامه ما در مرکز تحقیقات ارتقای سلامت این است که مطالعات تکمیلی درباره بیماریهای مزمن، سلامت روان، تغذیه و کیفیت زندگی این مناطق را ادامه دهیم تا تصویری کاملتر برای سیاستگذاران فراهم شود
کامنت