تاثیر آموزش خانواده محور بربار مراقبتی مراقبین مصدومین سوختگی
گفتگو با دکتر مهناز سید الشهدایی درباره " بررسی تاثیر آموزش خانواده محور بربار مراقبتی مراقبین مصدومین سوختگی مراجعه کننده به اورژانس مرکز آموزشی درمانی شهید مطهری"
- با تشکر از حضور در این مصاحبه، لطفا خودتان را معرفی کرده و سوابق علمی، پژوهشی، اجرایی و عملی خود و فعالیت های مرتبط با این پژوهش را بیان کنید:
مهناز سیدالشهدایی هستم استادیار گروه پرستاری داخلی جراحی دانشکده پرستاری مامایی ایران و 35 سال سابقه آموش نظری و بالینی دارم وبیشتر فعالیتهای آموزش بالینی من در بخشهای ویزه بخصوص سوختگی بوده است در کنار آن فعالیتهای پژوهشی به عنوان استاد راهنما و داور و ناظر تحصیلات تکمیلی با دانشجویان کارشناسی ارشد و ارائه طرحهای مستقل . همکاری با واحد آموزش وزارت خانه در تنظیم و تهیه دوره های کوتاه مدت سوختگی همچنین بازرس وزارتخانه در برگزاری دوره های زخم . از نظر سولبق اجرایی 6 سال معاون پشتیبانی دانشکده پرستاری مامایی ایران بودم مدیر دفتر برنامه ریزی بالینی را نیز در کارهای اجرایی داشتم . نویسنده کتابهای مرجع براساس سرفصلهای وزارتخانه در راستای پرستاری موضوعات اعصاب و سوختگی برای دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد و در راستای توانبخشی برای کارشناسان ارشد رشته توانبخشی بودم . داور مقالات در مجلات داخلی و خارجی بودم . عضو کارگروه آموزش مراقبتهای پرستاری در منزل با وزارتخانه بودم. مدرس و دبیر کارگاه های متعدد در دانشگاه و همکاری با انجمن علمی پرستاری قلب ایران را داشته ام .
------------------------------------------------------------------------------------
2- دلیل اصلی شما برای انتخاب این طرح تحقیقاتی چه بود و چه کسانی در این پژوهش یاری دهنده شما بودند؟
بر اساس تجربه بالینی من در خصوص درمانگری زخم و آموزش بالینی دانشجویان پرستاری درمراقبت از بیماران دارای زخم بخصوص زخم سوختگی و عدم آگاهی خانواده مصدومین سوختگی مشاهده میشد که متاسفانه افراد مبتلا به سوختگی و خانواده آنها اغلب دانش چندانی در زمینه مراقبت از زخم، پانسمان، روند ترمیم زخم ندارند که باعث نگرانی و اضطراب آنها می گردد، با عنایت به اینکه در پژوهش های انجام شده مراقبین بارمراقبتی وفشار زیادی را متحمل می شوند وآموزش با رویکرد توانمندسازی و خانواده محوربودن اهمیت بسزایی در پرستاری وافزایش دانش و مهارت و بهبود بیمار داردو باتوجه به اینکه پرستار اورژانس ارتباط مستقیمی با مددجو و مراقبین دارد ممکن است با آموزش وآگاهی از مراقبت ها نگرانی و بار مراقبتی آنان تحت تاثیر قرار گیردبه همین دلایل این پژوهش با هدف تعیین تاثیر اموزش خانواده محور بربار مراقبتی مراقبین مصدومین سوختگی انجام گردید که نتایج آن در شناخت هر چه بیشتر مولفه های ارتباط پرستار و توانمند سازی عضو خانواده بیماران پیش زمینه ایی برای مداخلات آینده در راستای ارتباط موثر پرستاران با خانواده بیماران در بخش اورژانس سوختگی و استفاده از این روش آموزشی در کنار سایر روش ها تلقی شود. .
--------------------------------------------------------------------------------------
- پژوهش تان را معرفی کرده و با معرفی ویژگی ها و نوآوری های آن در خصوص موضوعات و محورهای آن شرح دهید:
ترومای سوختگی یک رویداد جدی برای فرد آسیب دیده، خانواده های آنها، جامعه و کل کشور است . بنابراین، مرحله اورژانس مراقبت از سوختگی نشان دهنده یک دوره بحرانی نه تنها برای بیمار بلکه برای خانواده نیز می باشد به همین ترتیب، اعضای خانواده بیماران سوختگی با چالش هایی روبرو هستند. اعضای خانواده به طور کلی در مورد میزان آسیب بیمار، عواقب آن و فرآیندهای درمان نامطمئن هستند. تأثیر صدمات ناشی از سوختگی به تأثیر آن بر فرد محدود نمی شود، زیرا اعضای خانواده هایی که مراقب هستند نیز تحت تأثیر قرار می گیرند.وقوع سوختگی یک رویداد ناگهانی تغییردهنده زندگی است که ممکن است زمان محدودی را برای سازگاری خانواده باقی بگذارد. اعضای خانواده نیز بلافاصله پس از وقوع آسیب سوختگی، احساسات شدیدی مانند ترس، شوک و درماندگی را تجربه می کنندکه قابل مقایسه با بیمار سوختگی است درحالیکه بیمار و خانواده با آسیب سوختگی سازگار می شوند پرستار نقش مهمی در ارائه حمایت های پشتیبانی دارد.
درک پرستار از چالش های مراقبین، ارزیابی بار مراقب وقضاوت در مورد تاثیر بر کیفیت زندگی بیمار همگی می تواند پرستار را در مراقبت از بیمار راهنمایی کنداگرچه مفهوم بار مراقب در زمینه تحقیقات پرستاری غیرمعمول نیست، اما تعریف روشنی از "بار مراقب" وجود ندارد. نشان داده شده است که مراقبین از بار مراقبتی و افسردگی بالایی رنج می برند. بار به عنوان وظیفه و مسئولیتی است که باعث نگرانی، مشکل یا کار سخت می شود. تا به امروز، ادبیات از این ایده حمایت می کند که بار مراقب به دلیل ساختار چند بعدی آن مفهومی پیچیده است. بار را می توان به بار ذهنی و عینی تقسیم کرد. بار ذهنی در درجه اول شامل احساسات شخصی مراقبین در حین انجام وظیفه مراقبت ایجاد می شود، در حالی که بار عینی به عنوان رویدادها یا فعالیت های مرتبط با تجربیات منفی مراقبت تعریف می شود. بار مراقب به دردهای روانی، مسائل سلامت جسمانی، فشارهای مالی و اجتماعی، اختلال در روابط خانوادگی، احساس ناامیدی و سایر پیامدهای منفی وظایف مراقبت اشاره دارد.
مراقبین مسئولیت هایی را بر عهده می گیرند که بر زندگی شخصی، وضعیت مالی و رفاه روانی آنها تأثیر می گذارد. بسیاری از مراقبین نیازهای حمایتی برآورده نشده را تجربه می کنند، از جمله اطلاعات ناکافی مربوط به مراقبت، حمایت عاطفی رضایت بخش، و مشکل در حفظ روابط و نگرانی های مشترک اعضای خانواده .مراقبت خانواده محور منعکس کننده فلسفه ارائه خدمات بهداشتی است که در آن مراقبت به جای بیمار، حول خانواده برنامه ریزی می شود. مفهوم مراقبت خانواده محور بر این فرض استوار است که زمانی می توان به نتایج مطلوب سلامت دست یافت که اعضای خانواده بیماران حمایت و تشویق شوند تا نقش فعالی در ارائه حمایت از بستگان خود ایفا کنند. این رویکرد توجه را از بیماری بیمار به تنهایی به سمت قرار دادن بیمار و بستگان در مرکز مراقبت سوق می دهد اطلاعات بهداشتی برای مراقبین بسیار مهم است تا مؤثرترین مراقبت را برای بیماران ارائه دهند. کمبود اطلاعات می تواند منجربه ناامیدی و اضطراب در مورد اثرات کوتاه مدت و بلند مدت آسیب شودوظیفه پرستار در کنار مراقبت از بیمار، کمک به خانواده در جهت افزایش امید و اعتماد است؛ چنین عملکردی باعث ارتقای کیفیت سلامت و رفاه خانواده خواهد شد .
پرستاران سوختگی در طول تداوم بیماری بحرانی تا سلامت و بهبودی از بیماران خود مراقبت می کنند.از مراقبت های اورژانسی ، مراقبت از زخم سوختگی گرفته تا توانبخشی و بهبودی، پرستار می تواند تاثیر فوق العاده ای بر بقای بیمار و نتایج بیماری داشته باشدو از طرفی فلسفه آموزش به بیمار شامل به کارگیری اطلاعات و مهارت های آموخته شده توسط بیمار برای کنترل و کنار آمدن با بیماری، کمک به فرد جهت ارتقاء کیفیت زندگی و دستیابی به حداکثر سلامت یا بدست آوردن استقلال در امر مراقبت از خود و توانمندی های جسمی و روانی است. نه فقط آموزش دادن به مددجویان در وضعیت سلامت و بیماری بلکه آموزش به خانواده های آنان نیز یکی از مسئولیت های اساسی اعضای تیم درمانی و به ویژه پرستاران می باشد، که باید با هدف اصلی کمک و یاری رساندن به مددجویان و در جهت حفظ استقلال هرچه بیشتر مددجویان در انجام مراقبت از خود صورت گیرد. اساسی ترین رکن جامعه خانواده می باشد، که مسئول ارائه مراقبت های صحیح و مناسب بهداشتی به بیمار می باشد. آموزش خانواده محور از مفاهیم اصلی مطرح شده در پرستاری است و تمام اعضای خانواده را تحت تاثیر بیماری عضوی از خانواده می داند.در این نوع آموزش، تاکید بر مشارکت پرستار، بیمار و خانواده در جهت شناسایی نیاز بیمار و برنامه ریزی بهداشتی می شود.
با توجه به اینکه مراقبین در مسیر ارائه مراقبت ها با چالش های زیادی روبه رو هستند که سبب بار مراقبتی برای آنان می شود و با عنایت به اینکه مطالعه ای درمورد بهبود شرایط مراقبت و بار مراقبتی مراقبین بیماران سوختگی صورت نگرفته است و آموزش ها اکثرا به مصدومین سوختگی بوده لذا این پژوهش، تاثیر آموزش خانواده محور با بار مراقبتی مراقبین مصدومین سوختگی را به طور مستقیم مشخص می کند.. بنا بر مطالب ذکر شده، مطالعه حاضر میتواند دانشی پایه ای در زمینه تاثیر آموزش خانواده محور بر بار مراقبتی مراقبین مصدومین سوختگی را فراهم کند و با در اختیار قرار دادن نتایج پژوهش حاضربه مراکز درمانی کشور، انجمن حمایت از مصدومین سوختگی، مدیران و برنامه ریزان حوزه سلامت، مدیریت آموزش پرستاری کشور تا بتوانند از نتایج این مطالعه بهعنوان یک مطالعه مبتنی بر شواهد بهمنظور تدوین برنامههای آموزشی موردنیاز و همچنین مداخلات لازم در جهت افزایش سطح مراقبتی مراقبین مصدومین سوختگی باشد.
--------------------------------------------------------------------------------------
- آیا این پژوهش به مرحله اجرا و بهره برداری رسیده است؟
بلی . در مرحله اجرا این محتوای آموزشی در اختیار 60 نمونه قرار گرفت و در نهایت به عنوان یک کتابجه اموزشی در اختیار مرکز مورد مطالعه قرار داده شد .
--------------------------------------------------------------------------------------
- این طرح پژوهشی چه گره ای از مشکلات مردم باز خواهد کرد؟
این پژوهش با تکیه بر مفهوم بار مراقبتی و با تمرکز بر مراقبت از مصدومین سوختگی، با استفاده از کتابجه آموزشی و با آموزش تخصصی و مبتنی بر شواهد جهت مراقبین بیماران انجامشده و مداخلات فوق را مؤثر در بهبود کیفیت زندگی بیمار میداند. کارکنان گروهدرمانی بهویژه پرستاران و مدیران پرستاری که ارتباط زیادی با بیماران سوختگی دارند باید ارائهی آموزشهای خود مدیریتی لازم، ابتدا به مراقبین و سپس به افراد بیمار را مهم دانسته و از زمان تشخیص گذاری، شروع آموزش را در نظر بگیرند، بنابراین نتایج این پژوهش از طریق در اختیار گذاشتن اصل نتایج در کتابخانه دانشکده پرستاری و مامایی و همچنین کتابخانه مرکزی دانشگاه، انتشار مقالات منتج از آن در مجلات علمی معتبر، انتشار محتوای آموزشی به صورت پاور پوینت تولیدشده به مراکز درمانی در اختیار مخاطبین قرار گیرد تا در راستای مراقبتهای خانواده محور از آن بهره ببرند.
--------------------------------------------------------------------------------------
- انتظار شما از مسئولین و متولیان امور پژوهشی در زمینه حمایت و یا توسعه فعالیت های مشابه چیست و چه راهکارهایی پیشنهاد می کنید؟
با توجه به این که یافتههای پژوهش حاضر نشان داد؛ آموزش خانواده محور بر بار مراقبتی مراقبین مصدومین سوختگی موثر است و با نظر به اینکه پرستار اورژانس ارتباط مستقیمی با مددجو و مراقبین دارد و با آموزش و آگاهی از مراقبت ها، نگرانی و بار مراقبتی آنان تحت تاثیر قرار می گیرد؛ پیشنهاد می شود هنگام ترخیص مصدومین سوختگی توسط پرستاران بالینی علاوه بر آموزش های روتین بخش، آموزش با رویکرد توانمندسازی و خانواده محور بودن را نیز دریافت کنند. بنابراین با توجه به نقش موثر و سودمند خانواده در روند درمان و بهبود بیمار، پیشنهاد می شود دستورالعمل هایی جهت مشارکت بیشتر خانواده مورد توجه مدیران و مسئولین پرستاری قرار گیرد و مداخلات نو آورانه تر و وسیع تری در تحقیقات آتی صورت پذیرد. با توجه به کاهش بار مراقبتی مراقبین با آموزش خانوده محور، به مدیران پرستاری پیشنهاد می شود مراقبت ها و آموزش های وسیع تری در ارائه مراقبت های پرستاری در نظر گرفته شود و حمایت های پس از ترخیص نیز در منزل ادامه یابد و پرستاران حین ترخیص نیازهای اطلاعاتی بیماران و مراقبین آن ها را بررسی کنند. می توان از نتایج این مطالعه برای بهبود شرایط مراقبین و بیماران دیگر در پژوهشهای بعدی نیز استفاده نمود.
--------------------------------------------------------------------------------------
7- اگر توضیح دیگری درخصوص برنامه های جاری، آینده و اهداف تان دارید در خاتمه این گفتگو بفرمایید:
جهان ناگزیر درحرکتی سکون ناپذیر بهسوی تکامل پیش میرود و علوم در جهت شناخت این مسیر روزبهروز به یافتههای جدیدی دست مییابند، اگرچه پایان هر پژوهش رسیدن به پاسخ سؤالات اولیه است، اما هر مطالعه در درون خود سؤالات جدیدی را به همراه دارد که پژوهشهای تازهای را میطلبد. در دنیایی که پیش رو داریم، بیش از هرزمانی دیگری از پرستاران انتظار میرود به بیماران مراقبت مبتنی بر شواهد را ارائه نمایند. لذا نتایج این مطالعه میتواند راهگشای تحقیقات بعدی در زمینه تأثیر اموزش خانواده محور بر بار مراقبتی خانواده مصدومین سوختگی باشد و به ارتقای دانش پرستاری کمک کند، زیرا هدف از اعمال پرستاری مبتنی بر شواهد فراهم نمودن بیشترین مراقبت بر اساس بهترین تحقیقات است تا این مراقبتها تا حد ممکن مؤثر و ایمن باشد. از طرف دیگر باید بیان کرد که اساس تولید علم در علوم انسانی، علوم پزشکی و رشتههای مرتبط با آن خصوصاً پرستاری، پژوهشهای بالینی است، بنابراین میتوان از یافتههای این پژوهش برای بررسی و تعیین خط مشی برنامههای مراقبتی و ارتقا دهنده سلامت در بیماران با مصدومیت سوختگی و خانواده آنها در مطالعات آینده استفاده نمود و پژوهشهای گستردهتر در ارتباط با آموزش خانواده بیماران مد نظر قرار گیرد و به دنبال دریافت برنامه مراقبت معمول و روتین مراکز درمانی از سوی پرستاران شاغل در مراکز درمانی برای ارتقاء و بهبود بار مراقبتی در مراثبین این گروه بیماران انجام شود. پژوهشگر امیدوار است این پژوهش آغازی برای پژوهشهای دیگر در زمینه نقشهای آموزش، مشاوره و خدمات پرستاری کشورمان برای مراقبین از بیماران باشد تا گامی در جهت ارتقای علم و مهارت پرستاری برداشته شود.
کامنت