چالش های کوریکولوم رشته ارزیابی فناوری سلامت در ایران
گفتگو با دکتر زهرا حیدری درباره " تبیین چالش های کوریکولوم رشته ارزیابی فناوری سلامت در ایران
1- با تشکر از حضور در این مصاحبه، لطفا خودتان را معرفی کرده و سوابق علمی، پژوهشی، اجرایی و عملی خود و فعالیت های مرتبط با این پژوهش را بیان کنید:
حیدری فرد هستم فارغ التحصل از دانشگاه تهران با رتبه ی سه کشوری و دانشجوی دکترای آینده پژوهی در دانشگاه ایران با رتبه ی کتبی یک و معدل الف و بالاترین نمره در امتحان جامع. تجربه ی کاری در مراکز بهداشتی درمانی در تهران و لرستان را دارم و همچنین مدرس دانشگاه در دانشگاه علوم پزشکی لرستان بوده ام.
از نظر رزومه اموزشی مولف 5 کتاب هستم که یک کتاب بنده در حوزه ی ارزیابی کیفیت برنامه های درسی می باشد و حدود 15 مقاله ملی و بین المللی دارم همچنین تجربه داوری در دوتا مجله ی یکی ایرانی و دیگری خارجی را دارم. همچنین در دوره های توانمند سازی اینده پژوهی در مجلس شرکت داشته ام.
2- دلیل اصلی شما برای انتخاب این طرح تحقیقاتی چه بود و چه کسانی در این پژوهش یاری دهنده شما بودند؟
برنامه های درسی اهمیت زیادی در مراکز آموزشی دارند و از ضروریات یک برنامه ی اموزشی پایدار، پاسخگویی به نیازهای جامعه و فراگیران می باشد و از طرفی همینکوریکولوم های اموزشی و واحد های درسی انعکاس دهنده ی کاملی از فعالیت ها و اهداف آموزشی می باشند که در موفقیت و یا شکست مراکز دانشگاهی نقش بسیار تعیین کننده ی دارند. در این پژوهش همراهی ذینفعان رشته بسیار موثر بوده است بخصوص قشر یادگیرندگان.
3- پژوهش تان را معرفی کرده و با معرفی ویژگی ها و نوآوری های آن در خصوص موضوعات و محورهای آن شرح دهید:
مطالعه حاضر یک مطالعه کیفی با استفاده از مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته و چهره به چهره و در برخی موارد تماس تلفنی با اعضای هیات علمی، دانشجویان، فارغ التحصیلان و متخصصین رشته برای ارزیابی کرویکولوم رشته ارزیابی فناوری سلامت است. در این مطالعه، رویکرد استقرایی اتخاذ شد و تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از تحلیل محتوا انجام شد. محیط مطالعه در این پژوهش برای استان های دارای رشته ارزیابی فناوری سلامت، در کشور ایران بود ه است.
تجزیه و تحلیل دادهها در مورد ارزیابی کرویکولوم رشته ارزیابی فناوری سلامت منجر به استخراج دو دسته اصلی شامل مرحله طراحی و مرحله اجرا شد. مرحله طراحی شامل شش زیرمجموعه تقویت دروس هم راستا با اهداف رشته، اجباری کردن و حذف برخی از دروس، تدوین واحد های درسی جدید، زمان، محتوا و ارزشیابی بود. مرحله اجرا نیز شامل چهار زیر مجموعه راهبرد های یاددهی، دسترسی به انواع منابع، فعالیت های یادگیری، بحث گروهی و تیم سازی بود.
ارزیابی، اصلاح و تغییر در برنامه های اموزشی و عناوین درسی دانشگاه ها از مهم ترین چالش های نظام های آموزشی وآموزش عالی در بسیاری از کشورهای جهان برای تربیت فارغ التحصیلانی است که بتوانند نسبت به نیازهای جامعه و مؤسسات موجود در آن پاسخگو باشند و در عین حال از تحولات علمی و فناورانه نیز بهره شایسته ای برده باشند بنابراین پژوهش حاضر اولین بار است که بصورت کیفی انجام گرفته است و جای تاکید و بهره برداری از نتایج این تحقیق احساس می شود.
4- آیا این پژوهش به مرحله اجرا و بهره برداری رسیده است؟
این پژوهش به مرحله اجرا و بهره برداری نرسیده است و با وجود ارزیابی مکرر این برنامه درسی طی یک دوره ی شیش ساله اما هنوز بازنگری در این کوریکولوم انجام نشده است.
5- این طرح پژوهشی چه گره ای از مشکلات مردم باز خواهد کرد؟
این طرح پژوهشی به ذینفعان خاصی و هدفمندی مانند رشته ی ارزیابی فناوری سلامت اشاره دارد و تاکید شده است که در در تدوین برنامه درسی جدید موارد زیر در بخش طراحی آن توجه قرار گیرد : هم راستا و تناسب اهداف و محتوای کوریکولوم اموزشی و نیازهای دانشجویان و بازار کار آنها ، توجه به مناسب بودن و کافی بودن حجم واحد های عملی ، لزوم کفایت برنامه درسی برای ایجاد پایه علمی (شناختی) و نگرش مثبت در فراگیران و ایجاد قابلیت انجام کار (پایه مهارتی) و کاربردی بودن در فراگیران ، به هنگام بودن محتوای دروس و تکراری نبودن محتوای دروس. همچنین برای ارتقای کیفیت در بخش اجرا لازم است که موارد توجه قرار گیرد: تناسب و کفایت دستگاه ها، تجهیزات آزمایشگاهی، کارگاه ها ، منابع آموزشی و انسانی و سایر منابع اجرایی، تناسب امکانات آزمایشگاهی و کارگاهی با درس های عملی رشته، تناسب فضاهای آموزشی گروه با مقاطع تحصیلی وگرایش های مختلف رشته، تناسب روش های تدریس اعضای هیات علمی با موضوع های مورد تدریس، تنوع روش های تدریس مورد استفاده اعضای هیات علمی، استفاده از روش های تدریس باز، انعطاف پذیری در راهبردهای تدریس و یادگیری استادان، اثربخش بودن راهبردهای تدریس و یادگیری استادان، استفاده اعضای هیات علمی از فناوری های اطلاعات و ارتباطات در تدریس، کیفیت بالای کلاس های آموزشی از نظر مساحت، نور، صدا، امکانات آموزشی و..، انسجام و پیوستگی فعالیت های آموزشی، تناسب برنامه ها و فعالیت های آموزشی گروه با نیازهای دانشجویان، تشکیل تیم های آموزشی و پژوهشی برای دروس هسته ای جهت کاربردی کردن مهارت ها.
6- انتظار شما از مسئولین و متولیان امور پژوهشی در زمینه حمایت و یا توسعه فعالیت های مشابه چیست و چه راهکارهایی پیشنهاد می کنید؟
ارزیابی و بازنگری واحد های درسی در هر رشته نیاز به نیازسنجی در آن رشته داردو عدم بازنگری منجر به پایین آمدن سطح کیفیت نظام آموزشی شده است و اگر دانشگاه ها بخواهند مأموریت های خود را به طور مطلوب انجام دهند، ارزیابی کیفیت برنامه های درسی و آموزشی از اهمیت بسیاری برخوردار است و دارای چالش های چند بعدی چه در طراحی و چه در اجرا هست و مسئولین و متولیان امور پژوهشی باید بدانند که در صورت عدم ارزیابی و تجدید نظر درباره ی چالش های برنامه های درسی، پدیده ای تحت عنوان رو به زوال رفتن برنامه درسی اتفاق می افتد.
و ارزیابی کیفیت و چالش های این کرویکولوم باعث تبیین مشکلات و ارایه راه حل برای انها شده است و در بازنگری های جدید باید متناسب با نیازها و تقاضای بازار کار فراگیران رشته ارزیابی فناوری سلامت باشد.
7- اگر توضیح دیگری درخصوص برنامه های جاری، آینده و اهداف تان دارید در خاتمه این گفتگو بفرمایید:
انشالله در اینده امید است که درباره ی رشته های تازه تاسیس مثل اینده پژوهی در سلامت نیز به تبیین مشکلا ت برنامه درسی ان ها پرداخته شود و با بازنگری در این رشته ها گامی مهم در جهت ارتقای کیفیت اموزش این سرزمین برداریم.
کامنت